Fyrilestrar og greinar

NPR í Føroyum í 2009

Norðurlendskur Parkinsonfundur í Føroyum.

28 til 30 mai 2009 var árligi fundurin hjá NPR hildin á Hotell Norð á Viðareiði. Umboð úr Danmark, Svøríki, Noreg og Føroyum vóru møtt, íalt 13 fólk. Ísland og Finnland sum eisini eru limir sendu tíverri onki umboð.

Temaði fyri fundin var motión og heilsa. Her var tað Audun Myskja, sum hevur granska nógv í musikalskari og fysiskari stimulatión av heilanum, sum legði fram tey úrslit hann er komin fram til.

Tað var eisini meiningin at Hans Lund lektari á Forskningsinitiativet for Fysioterapi skuldi halda fyrilestur um “Týdningin av fysiskum aktiviteti, trening og rehabilitering.”Tíverri bleiv tað so nógvur vindur í Vágunum at flogfarið við honum ikki kom. Nevndin í Parkinsonfelagnum umhugsar um vit kanska kundu fingið hann til Føroya til okkurt annað høvi fyri limirnar næsta ár, tá Parkinsonfelagið sum kunnugt fyllir 20 ár.

Tey ymisku londini løgdu eisini fram ymiskt um hvussu tey arbeiða fyri at kunna bæði millum politikarar og fólk annars um parkinsonsjúku

Vit og gestirnir vóru seinrapart fríggjadag ein túr undir Ennibergi við Alfa Pilot og var hetta ein frammúr góður túrur, sum tey vóru sera bergtikin av.

Fundurin var stuðlaður av MBF, kommunum og øðrum privatum fyritøkum í Føroyum. Parkinsonfelagið ynskir at takka øllum hesum hjartaliga fyri stuðulin.

Nevndin

Kristianna Michelsen forkvinna

Fyrilestur Poul Joensen, serlækni í neurologi

Fyrilesturin varð hildin tá Parkinsonfelagið varð stovnað hin 24. februar 1990.

Parkinsonsjúka er ein sjúka, sum kemur av, at ávísar nervasellur í heilanum ganga til grundar.

Sjúkan hevur trý høvuðssjúkraeyðkenni. Tey eru ristan, stívleiki og seinføri við vanligum rørslum. Seinri verður komið inn á, hvussu hesi sjúkraeyðkenni vísa seg í tí dagliga lívinum.

Viðvíkjandi uppruna til sjúkuna, so veit man hvat tað er, sum hendur í heilanum hjá teimum, sum fáa hesa sjúku. Sellurnar, sum liggja í einum øki í heilanum, minka í tali, og tá bert 20 % ella minni, av hesum sellum eru eftir, koma tekin á sjúkuna til sjóndar. Tær sellur, sum talan er um, eru tær, sum gera eitt ávíst evni, ið eitur Dopamin. Hetta evni, Dopamin, er neyðugt fyri at tað øki av heilanum, sum eitur basalgangliðini, kann virka á rørslusystemið, tað vil siga regulera førkingar og rørslur av kroppinum.

Víst er, at innihaldið av Dopamin í tí partinum av heilanum, ið kallast basalgangliðini er niðursett.

At rørslur kunnu vera væl reguleraðar og ótarnaðar, vil siga, at tær kunnu gerast lætt og skjótt. Hetta kemur t.d. til sjóndar við, at ein uttan trupulleikar kann binda lissur, seyma, skriva, spæla tónleikainstrumentir og knappa smáar knappar, t.d. á skjúrtum og blusum.

Hvat tað er, sum ger at sellurnar sum framleiða Dopamin ganga til grundar, er ikki funnið fram til.

Parkinsonsjúka kann tó vera framkallað av ávísum orsøkum. Til dømis í 1918 gekk eitt slag av heilabruna, sum hjá nógvum var fylgt av eftirsjúku, sum líktist Parkinsonsjúku. Hetta slagið av heilabrunasjúku hevur tó ikki verið at síggja síðani.

Í sambandi við hesi sjúku var funnið, at børn heilt niður í 5-6 ára aldur eisini kundu fáa Parkinsonsjúkuna. Aftaná eitran við koliltu, kunnu eisini síggjast symptomir, sum eru lík teimum, ið eru við Parkinsonsjúku. Aðrar sjúkur í nervalagnum kunnu eisini geva symptomir, sum líkjast teimum hjá fólki við Parkinsonsjúku.

Útbreiðslutalið fyri Parkinsonsjúku er enn ókent í Føroyum. Ein kanning er við at vera gjørd, sum hevur til endamáls at staðfesta, hvussu nógv fólk í Føroyum hava Parkinsonsjúku. Kanningin er ikki fullfíggja enn, men bendur á, at sjúkan er eins vanlig í Føroyum, sum t.d. í Íslandi og USA. Tað vil siga, at í Føroyum munnu vera umleið 100 fólk við Parkinsonsjúku, og metast kann, at umleið 7 fólk um árið fáa hesa sjúku.

Søgan um Parkinsonsjúku er í stuttum henda:  Í 1817 útgav hin eingilski praktiserandi læknin, James Parkinson, bók, sum hann kallaði rystilamni. Franski professarin í neurologi Chaccot, helt ikki at navnið var heilt beinraki, tí sjúkan ikki vanliga var fylgd av lamni, og rystingar nýttust als ikki at vera til staðar tá sjúkan byrjaði. Fyri at heira James Parkinson lækna, sum fyrstu fer hevði fest á blað um hesa sjúku, var mælt til, at sjúkan var uppkallað eftir honum. Hetta navnið verður nýtt enn. Í 1919 var funnið, at eitt ávíst øki av heilanum, hjá fólki við Parkinsonsjúku, manglaði ávísar nervasellur, og í 1963 var funnið ein niðursett nøgd av Dopamin, í tí sum kallast basalgangliðini. Dopamin var funnið at vera tilstaðar í eini nøgd, sum var minni enn 20 % av tí, tað átti av vera.

Í 1967 var funnið fram til heilivágin L-dopa, sum heilt gjørdi um á viðgerðina av Parkinsonsjúku. Og í 1974 kom Bromokriptin fram (av flestum kent sum Parlodel ella Bromergon), og fyri heilt fáum árum síðani kom Eldepryl. Og sum tað seinasta nýggja, eitt nýtt slag av L-Dopatablettum, har L-Dopa verður frígivið frá eini depottablett.

Um sjúkraeyðkenni er at siga, at sjúkan byrjar sníkjandi. Tá rysting, seinføri og stívleiki eru lætt sjónlig, er lætt at staðfesta sjúkuna. Men sum oftast er tað so, at langt áðrenn hesi symptomir eu til staðar, hava onnur symptomir verið í nógv ár frammanundan. Hesi eyðkenni eru ofta, ein verður minni virkin, troyttast lættari, og broytingar koma í gongulagnum, eisini kann ofta vera ein løtt rystan av t.d. hondini tá ein gongur. Eisini kann tosingarlagið vera broytt, so at røddin verður veikari og meira monoton. Hetta kann vísa seg við, at familjan heldur, at ein er farin at tosa meira ótíðuliga. Hesi symptomir eru flestu sjúklingar ikki klárir yvir sjálvir, og í byrjanini av sjúkuni eru rystingar og seinføri viðvíkjandi rørslum, sum oftast bert í tí eina arminum. Hetta vísur seg t.d. við, at tá ein gongur, er tað bert hin fríski armurin, sum sveiggjar. Eisini er ofta eitt tíðuligt tekin, at ein hevur trupulleikar við at seta seg niður og reisa seg upp frítt frá einum stóli, og eisini trupulleikar við teimum fínaru førkingunum t.d. at knappa knappar, og skriftin kann gerast minni.

So líðandi, sum sjúkan útviklar seg, sæst tað eisini á holdninginum, soleiðis at høvdið verður boygt nakað framyvir, og allur kroppurin verður boygdur framyvir. Í andlitinum vera úttrykkini meira stív, eisini kemur fram rystan, sum er mest tá ein situr og letur t.d. hondina hvíla. Henda rysting versnar um ein verður uppskakaður folilsisliga, t.d. um ein verður spentur uppá okkurt, ella man følir seg pressaðan á ein ella annan hátt. Rystingin við Parkinssonsjúku hvørvur tá ein svevur.

Annars skal vera sagt, at eitt ógvuliga vanligt symptom er, at tað ein ger í tí dagliga, so sum í og úrlating og at eta, fer fram ógvuliga spakuliga. Soleiðis kann eitt máltíð, sum vanliga varð etið eftir 15 til 20 minuttum, nú taka yvir ein tíma.

Eisini er so við ílating, sum kann taka nógv longri tíð enn áður.

Afturat hesum koma onnur symptomir, so sum at ein fær feittuta húð, ein slevar meira, og nøkur hava eisini tað fyribrigdi, at tað kemur økt táraflóð úr eygunum. Bæði tann økta spýttmongdin og táramongdin, skyldast rørsluniðurseting av ávíkavíst svølgmusklunum og musklunum rundanum eyguni.

Áðrenn Dopamedisinið kom fram, var tað so, at sjúkan eftir nøkrum árum gjørdi, at ein bleiv alt meria óhjálpin, og til seinast tók stívleikin ofta yvirhond. Men aftaná, at Dopamedisinið er komið, er sjúkuútlitið vorið so gott, at fólk ið hava Parkinsonsjúku nú liva líka leingi, sum tey ið ikki hava hesa sjúku. Áðrenn Dopamedisinið kom, doyðu fólk ofta 10-15 ár áðrenn tey, sum ikki høvdu nakra ávísa sjúku.

Parkinsonsjúkan í sjálvum sær er ikki fylgd av pínu. Ofta hava fólk við Parkinsonsjúku tó pínu í musklunum og liðum, henda pína er oftast treytað av, at tær seinu førkingarnar og musklastívleikin ofta gera, at vevnaður tdv. musklar og senur rundanum tey størru liðini og í rygginum elva til slitgiktasjúkur. Hjá einkultum følist ófriður í kroppinum, sum hjáárin av L-dopa. Viðvíkjandi minninum er tað so, at hjá einkultum kann, tá ein hevur verið sjúkur í nógv ár, koma ávirkan á minnið, sostatt at ein fer at minnast verri.

Ikki er óvanligt hjá fólki við Parkinsonsjúku, at føla sovandi kenslu í beinum og ørmum, onkur hevur eisini høvuðpínu. Tað sum er best fyri at forða fyri at ein fær pínu, er at halda kroppin í gongd td. við at ganga túrar og gera øvilsir hvønn dag.

Sjúkraviðgerðin fer oftast fram á ein slíkan hátt, at ein serlækni staðfestur sjúkuna, síðan verður viðgerð byrjað. Vert er at leggja til merkis, at viðgerðin er symptomatisk, tvs. hon heldur symptomini niðri, men lekir ikki sjúkuna. Eftir fleiri ára viðgerð við L-dopa, tvs. í hvussu er 6 ár ella meira, koma so líðandi trupulleikar fram, sum td. vísa seg við, at medisinið virkar í stytri tíð, soleiðis at tað framkoma off-periodir, tvs. ringar periodir, meðan tær góðu periodirnar vera kallaðar on-periodir. Hjá nøkrum koma ófrívilligar førkingar fram. Sum heild kann viðgerðin bólkast í tveir partar, hin medisinska og hin fysiurgiska. Við tað medisinsku viðgerðini verður givið medisin, sum skal ávirka basalgangliðini í heilanum, í staðin fyri tað Dopamin, sum restar í. Hetta snýr seg ofta um L-dopa, sum verður givið saman við einum øðrum medisini, sum skal forða fyri, at L-dopaði verður gjørt um til Dopamin úti í blóðinum. Hesin heilivágur gongur undir  handilsnavninum Madopar og Sinemet. Medisinið verður givið sum eitt L-dopapræparat, sum líkist Dopamin, sum er tað virksama evnið í heilanum. Dopamin kann ikki gevast, av tí, at Dopamin ikki kann førast frá blóðinum yvir í heilan, meðan tað evnið, sum verður givið, L-dopa, fer yvir í heilan sum L-dopa, og verður síðan inni í heilanum gjørt um til Dopamin, sum virkar á basalgangliðini, og harvið virkar á sjúkuna. Sostatt at rørslurnar aftur gerast fríari, rystingarnar vera minni og stívleikin minkar.

Áður gav man so við og við vaksandi mongdir av L-dopa, alt eftir sum sjúkan versnaði við tíðini. Eitt heilt nýtt medisin, Eldepryl, sum er komið, forðar fyri at Dopamini í heilanum verður niðurbrotið skjótt, og sostatt fær longri tíð at ávirka sellurnar í basalgangliðunum. Sostatt ger hetta medisin, at dopaði virkar longri tíð, og hevur tað eisini verið roynt sum einasti heilivágur við Parkinsonsjúku. Frammi hevur verið, at Eldepryl kanska kundi forða fyri, at sjúkan versnaði, soleiðis at tær nervasellur, sum gera Dopamin í heilanum, ikki minkaðu við tiðini. Kanningar, sum eru framkomnar fyri stuttum, tykjast ikki at kunna vátta hetta.

Til seinast skal nevnast, at líka umráðandi sum tann medisinska viðgerðin er tann fysiurgiska, serliga fyri at umganga at fáa pínu. Tað vil siga at ein heldur seg í gongd, brúkar musklarnar, antin til fimleik ella td. at ganga túrar hvønn dag.

Parkinsonsjúklingar sleptir uppá fjall

Parkinsonsjúklingar sleptir uppá fjall

Tey, ið líða av parkinsonsjúkuni, fáa ikki stóra hjálp í Føroyum. Serkunnleiki innan hesa sjúku finst ikki her heima, og tey verða ikki send har, hjálpin er at fáa. Hetta er einki minni enn ein vanlukka fyri hesi menniskju, sum fleiri hava nógv niðursettan førleika, tí tey ikki fáa rættan heilivág og viðgerð

Rúna Sivertsen
Sosialurin 23. august 2003

Tað er ikki líka mikið nær og hvussu heilivágur verður tikin. Og júst tí, at tey, ið hava parkinson í Føroyum, ikki fáa røttu upplýsingarnar, eru tey í nógvum førum munandi verri fyri. Stóri trupulleikin hjá okkum er, at vit hava bara ein neurolog í Føroyum, sum skal taka sær av øllum heilasjúkum í landinum. Hetta er ein vanlukka fyri tey við parkinson, tí fleiri teirra kropna, stívna og hava ristingar og missa sostatt førleikan. Fyri at bøta um hetta, bað Parkinsonfelagið kenda læknan, Erik Dupont, sum er serlækni í parkinsonsjúkuni, koma heim til Føroyar at kunna um sjúkuna. Hann hevur verið yvirlækni á neurologiskari deild á Århus kommunehospital síðani 1980. Saman við honum var kona hansara, Vivi, sum  er sjúkrarøktarfrøðingur og hevur spesialiserað seg innan parkinson. Hon starvast sum ráðgevi hjá danska parkinsonfelagnum.

Sótu sum á nálum
Fleiri enn 100 fólk, bæði úr bygd og úr bý, høvdu leitað sær á Hotel Føroyar mikudagin, har fyrilestrarnir vórðu hildnir. Hóast temadagurin vardi í heilar 8 tímar, sótu tey flestu sum á nálum og lýddu á heilt til endan. Tey fingu fyrst at vita, hvat parkinsonsjúkan er, um  eyðkennir og gongdina í sjúkuni. Síðani varð greitt frá um, hvussu best kundi fáast burturúr viðgerðini við heilivági, um kost, magatrupulleikar og skurðviðgerð. Fyrilestrarnir vóru serstakliga áhugaverdir og fara avgjørt at verða til stóra hjálp hjá fleiri av luttakarunum.

Eftir stendur spurningurin, hví hesir sjúklingar ikki verða sendir av landinum til viðgerðar, tá tað hevði kunnað bøtt munandi um teirra lív og førleika. Vit hava roynt at spurt okkum fyri hjá avvarandi læknum, men teir, ið hava við parkinsonsjúklingar at gera, vóru í feriu. Eingin lækni var at síggja millum áhoyrararnar á Hotel Føroyum henda dagin.

Erik Dupont greiðir frá skurðviðgerð, sum kann hjálpa teimum
parkinsonsjúklingum, ið dragast við ristingar. Henda skurðvið-
gerð er vandaleys og úrslitini eru góð.

Erik Dupont og kona hansara, Vivi, fingu mynsturbundnar
føroyskar troyggjur í gávu frá Parkinsonfelagnum. Til høgru
er formaðurin í felagnum, Kristina Vesturklett

Tá Lina Larsen eftir døguraborðhaldið reisti seg at siga
nøkur orð, vildu fólk hava hana at koma fram á gólv, so
tey kundu síggja hana. – Eg eri einki at síggja, helt
sjónleikarakvinnan fyri, smílandi sum altíð.

Títtleikin av parkinsonsjúkuni í Føroyum er stórur

Títtleikin av parkinsonsjúkuni í Føroyum er stórur

Beate L. Samuelsen
Heimatíðindi Dimmu 23. august 2003

Orsøkin kann koma av inngiftu, sum vanligt er í smáum samfeløgum, sigur yvirlækni og serlækni í hesi herviligu sjúku, Erik Dupont. Síðani 1998 eru um hundrað sjúklingar við góðum úrsliti lagdir undir skurð á neurodeildini hjá Dupont á Århus Kommunehospital. Millum teir skurðviðgjørdu er eisini ein føroyingur

Í hesum døgum eru yvirlæknin og serlæknin í parkinsonssjúkuni, Erik Dupont, og kona hansara, Vivi Dupont, ið er sjúkrasystur við servitan um somu sjúku, í Føroyum. Tey hava staðið fyri einum temadegi um parkinson, sum Parkinsonfelagið í Føroyum skipaði fyri á Hotel Føroyum mikudagin, har eini hundrað fólk vóru við.

Fyri tey, sum ikki hava serligan kunnleika um parkinsonsjúkuna, kunnu vit upplýsa, at talan ikki bert er um eitt slag av parkinson, men fleiri. Orsøkirnar til sjúkuna er ikki færri enn tíggju, sum snúgva seg um gen í kromosomunum, sum ikki arbeiða sum tær skulu og tí verða tileinkisgjørdar, og sum føra til, at fólk blíva sjúk av hesi herviligu sjúku. Hetta, sum kann vera arviligt, ella sum av eini hvørji ávirkan uttanífrá, t.d. umhvørvinum, ger, at tær vantar evnið dopamin, førir til herviligu sjúkuna, sum ikki kann lekjast, men haldast niðri, skjótari viðgerðin byrjar.

Títtleikin hin sami millum kynini
Tað var praktiserandi læknin í London, James Parkinson, sum í 1817 var slóbrótari í vitskapliga arbeiðinum innan hesa sjúku, ið hevur navn eftir honum. Parkinson setur seg á nervalagið í heilanum, á heilastammuna, men tað finst meiri enn so eisini í tarmunum hjá fólki, og førir við sær, at tey kunnu hava trupulleikar við sodningini, peristaltikkinum.
Genið, vit hava brúk fyri at at kunna virka hvønn dag, ger av eini hvørji orsøk eitt skeivt protein, og ikki tað, sum er lívsneyðugt hjá menniskjuni. Eingin heilivágur er uppfunnin enn, sum ger, at tú kanst gerast frískur, sigur Erik Dupont, yvirlækni og serlækni á Århus Kommunuhospital innan neurologi, sum tók prógv sum cand. med. í Århus í 1964. Hann hevði stóran áhuga fyri neurologi og hevur líka síðani arbeitt á neurologideildum innan sjúkahúsverkið, ikki bert í Danmark, men eisini í fleiri ár á ymsum sjúkrahúsum í Frankaríki, fyrst sum kliniskur assistentur og fyrsti reservalækni, og síðani sum yvirlækni og serlækni.
Orsøkirnar til, at man gerst sjúkur, eru fleiri, og tilburðirnir millum kvennkyn og kallkyn eru líka nógvir. Har er eingin munur. Harafturímóti er stórur munur á, at títtleikin av parkinsonsjúkuni er størri í Føroyum enn t.d. í Danmark.
Alt bendir á, at tað er tí, vit eru eitt lítið samfelag, og at fólk, sum onkusvegna eru í familju við hvørt annað langt úti, giftast og fáa børn saman. Tað sama ger seg galdandi í einum parti í Bombay í India, har nógv inngifta er í fólkasløgum og títtleikin av parkinson er stórur í mun til aðra staðni.

Sjúkan rakar nervalagið
Fólk kunnu longu gerast sjúk um 20 ára aldur, meðan onnur eru farin um tey 90, áðrenn sjúkan ger vart við seg.
Men áðrenn sjúkueyðkennini merkjast, vísa kanningar, at longu trý, fýra ella seks ár frammanundan eru tey vorðin sjúk uttan sjálvi at vita av tí.  Dopaminkyknurnar eru rætt og slætt farnar at hvørva. Við at geva sjúklingunum dopamin ber til at dempa sjúkueyðkennini, so sum rystingar, men hetta forðar ikki sjúkuni at menna seg. Tað ger hon alla tíðina, og heilivágurin dempar bert ringastu eyðkennini í nakrar tímar. Av tí sama, so mugu sjúklingarnir, so hvørt sum sjúkan gerst verri, so við og við fáa heilivág eina ferð um dagin og líka upp til tíggju ferðir um dagin, sigur Erik Dupont, yvirlækni. Parkinson ávirkar nervalagið, og harvið rørslurnar, so vøddarnir stívna ella kroppurin fer at rysta so illa, at hin sjúkurakti ongan kjans hevur at hava tamarhald á rørslunum. Allur kroppurin livir.

Skurðviðgerð í heilastammuna
Av teimum, sum eru farin um tey 60 árini, eru tað tvey prosent, sum fáa parkinson, vísa kanningar. Alra besti heilivágur móti sjúkuni er viðgerð við dopaminevninum L-dopamin, sum gjørdist ein rættiligur siður innan læknavísind, tá tað kom fram í 1967.
Nøkur ár seinni, í 1983, kom franski læknin, Alouis Benebid, í Grenoble alment fram við eini viðgerð, sum skakaði alla læknavísind positivt. Hann var bæði fysikari og neuroskurðlækni og helt fast um, at til mátti bera við eini skurðviðgerð at fara inn í heilastammuna hjá sjúklinginum.
Í 1993 var farið undir at gera hesar skurðviðgerðir, fyrst við apum við góðum úrslitið, og síðani við menniskjum. Somuleiðis við góðum úrslitum. Farið var undir skurðviðgerðina við sera góðari og fínari tekniskari útgerð inn í heilastammuna hjá sjúklininginum.
- Í Århus hava vit viðgjørt einar 100 parkinsonsjúklingar á henda hátt við at fara inn í sjálva heilastammuna, og hava allir hesir sjúklingar fingið eitt betri lív aftaná, sigur Erik Dupont, yvirlækni, sum millum sjúklingarnar hevur havt fleiri norðmenn og ein føroying, sum býr í Danmark.
Sjúklingurin er ikki undir narkosu undir skurðviðgerðini.

Sjúkrasystur við servitan
Ein treytin fyri at verða lagdur undir skurðin, sum eitur STN, er, at viðkomandi ikki feilar nakað annað t.d. demens ella byrjandi æðrakálking í heilanum. Fyri at tryggja seg ímóti, at sjúklingurin ikki hevur aðrar tílíkar sjúkur, mugu teir kannast væl og virðiliga, og ein nágreinilig scanning av heilanum skal eisini til.
Haraftrat mugu sjúklingarnir búgva niðri, tí teir skulu javnan til kanningar. Serliga tíðina beint eftir viðgerðina er týdningarmikið at hava eftirlit við teimum og boða teimum til justeringum av ymsum slag í sambandi við viðgerðina. Um viðkomandi tá býr í Føroyum og skal ferðast aftur og fram, verður hetta ov trupult hjá honum. Norðmenninir fara tá til sjúkrahúsið í Oslo.
Eisini kona Erik Dupont, Vivi, hevur sum sjúkrasystur nomið sær eina servitan innan parkinson, so hon kann vegleiða sjúklingum, sum raktir eru umframt hava skeið fyri fakfólki.
Í einum toymi er av týdningi í hesum sambandinum, at sjúkrasystur við serkunleika til parkinson er við og leiðbeinir. Hon skal í sínum arbeiði koma í heimini, har sjúklingarnir eru, og kann verða millumlið millum sjúkling og tann ella tey, sum eisini eru knýtt at tí sjúka, so sum pedagogar og fysioterapeutar.

Arbeitt í Irak og Saudiarabia
Hjúnini Dupont hava vitjað í Føroyum fleiri ferðir áður. Seinast, tey vóru her, var í 2000.
Tey hava sera gott samskifti við Parkinsonfelagið her, sum hevur eitt limatal, sum liggur um 140 og støðugt er vaksandi.
Haraftrat arbeiðir einasti neurologur í Føroyum, Poul Joensen, í tøttum samskifti við Erik Dupont, yvirlækna á Århus Kommuehospital, tá tað snýr seg um sjúklingar við parkinson.
Erik Dupont er limur í granskingarráðnum hjá danska parkinsonfelagnum. Haraftrat er hann limur í Medical Advisory Board og European Parkinson´s Disease Association ( EPDA) og í Movement Disorder Society. Hann hevur verið formaður fyri Dansk Selskab for Bevægeforstyrrelser (DANMODIS) í fýra ár.
Aftrat øllum hesum, og meiri aftrat, hevur hann, bæði einsamallur og saman við øðrum, skrivað meiri enn hálvthundrað greinar um parkinsonsjúkuna.
Eisini Vivi Dupont, sjúkrasystur, starvast við fólki, sum eru rakt av parkinsonsjúkuni. M.a. hevur hon starvast sum deildarsjúkrasystur í eitt hálvt ár í irakiska høvuðsstaðnum Bagdad, har hon var á uppvenjingardeildini fyri sjúklingar, sum høvdu fingið skaða í ryggmergin.
Seinni røkti hon í eitt hálvt ár starvið sum varafyristøðukvinna á einum sjúkrahúsi í Saudiarabia. Seinastu trý árini hevur hon virkað sum sjúkrasystraráðgevi hjá danska parkinsonfelagnum.
Vivi Dupont skipar fleiri ferðir um árið fyri skeiðum, ætlað fakfólki, sum hava við parkinsonsjúklingar at gera. Somuleiðis hevur hon javnan skeið fyri avvarðandi hjá parkinsonsjúklingum.
Hon hevur luttikið í eini røð av internationalum ráðstevnum innan parkinson og hevur saman við øðrum skrivað ymiskt tilfar, sum hevur við hesa ólekjandi sjúku at gera.

 

En Vardens nyhet!

En Vardens nyhet!

Grein úr Parkinson Förbundets Medlemsinfo dec 2005.

“En helt ny metod att behandla Parkinson sjukdom”

Den 15 november 2005 släpptes en mycketglädjende världsnyhet. Två veckors lokal fillförselav sNN0031, en substans under utveckling för behandling av Parkinson sjukdom, återställde normala rörelser och dopaminbalans hosråttor. Förbättringarna fortsatte efter att behandlingarna avsluttats. Rörelserna var nästan fulständigt normala efter 5 veckor og blev så under hela uppföljningsperioden om 10 veckor. En snabb ökning i antalet stamceller och bindning av nya hjärncellar registrerades också.

“sNN0031’s förmåga at återställa rörelserna i en djurmodell av Parkinson sjukdom är viktigeftersom den tycks verka genom en ny mekanism – en ökning av hjärncellar som nybildast ur stamcellar – och kan därmed vara en helt ny metod att behandla Parkinson sjukdom”, sadeAnders Haegerstrand, en ac forskarna bakom studiencoh och forkningsschef vid det svenska företaget NeuroNova som utvecklar sNN0031. Det är mycket positivt att det är svensk forskning som ligger bakom denna framgång.